Annotated captions of Julian Assange: Why the world needs WikiLeaks in Turkish

Chris Anderson: Julian, hoşgeldin

Söylenen o ki, çocuğun sayılan WikiLeaks sitesinde

dünyanın geriya kalan bütün

medyası aracılığı ile bugüne dek ortaya

konulandan çok daha fazla gizli belgeyi yayınlamışsınız.

Bu doğru olabilir mi?

Julian Assange: Bu mümkün mü, evet...

Bu bir endişe aslında, değil mi? medyanın tümünün

bu kadar kötü iş çıkarırken

küçük bir grup aktivistin

bu tarzda bilgileri içeren

dökümanları dünyanın toplam

medyasından daha fazla yayınlaması düşündürücü.

CA: Bu iş nasıl oluyor?

İnsanlar bu belgeleri nasıl açığa çıkarıyor?

Mahremiyeti ve gizliliği nasıl sağlıyorsunuz?

JA: Bunlar, benim söyleyebileceğim kadarıyla--

klasik muhbirler.

Ve bize bilgiyi iletebilmeleri bir kaç yol

takip ediyoruz.

Yani sadece şifrelendirme sanatını kullanarak

internette bilgi iletiyor, izlerimizi saklıyoruz,

İsveç veya Belçika'nın yasaları sayesinde

yargının içinden sıyırılıp

hukuki engelleri aşabiliyoruz

Bilgileri normal posta ile alıyoruz,

bildiğiniz normal posta,

şifreli veya şifresiz farketmez

sıradan bir haber gibi hazırlıyoruz, formatlıyoruz--

ki bunu bazen yapabilmek oldukça da zor oluyor aslında

konuşurken kolay ama burada

çok büyük bilgi database'ları söz konusu--

daha sonra bunu kamuya yayınlıyor

ve kendimizi de kaçınılmaz olan

yasal ve politik saldırılara karşı savunmaya başlıyoruz.

Yani bu belgelerin yasallaşması için

belli bir emek harcıyorsunuz.

Ama aslında kaynağın

kimliği hakkında neredeyse hiç bir zaman bilginiz yok.

JA: Evet öyle. Çok nadiren belki ama neredeyse hiç.

Ve eğer bir noktada da bu ortaya çıkarsa

o bilgiyi olabildiğince çabuk ortadan kaldırıyoruz.

(telefon) kahretsin..

(kahkahalar)

CA: Arayan CIA sanırım, TED üyeliğinin kodunu

soruyor olmasınlar.

(kahkahalar)

Şimdi cidden bir örneğe girelim.

Bu önemli bir şey.

bir kaç sene önce bilgi sızdırdınız

O belgeyi şimdi alabilir miyiz?...

Bu sizin bir kaç sene önce Kenya'daki hikayeniz.

Burada neyi sızdırdığınızı ve ne olduğunu söyler misiniz?

JA: Bu Kroll Raporu.

Bu Kenya hükümetinin 2004'te

seçilmesi sonrasında onlar tarafından yapılmış

gizli bir istihbarat raporuydu.

2004 öncesinde, Kenya 18 yıldır

Daniel arap Moi tarafından

yönetilmekteydi.

Kenya'nın yumuşak diktatörlerindendir.

Kibaki yetkiyi devir alınca--

Kenya'daki yolsuzlukları temizlemeye çalışan

güçler koalüsyonu aracılığı ile

bir rapor hazırlatıldı ve ilişkili

bu rapor için yaklaşık

2 milyon pound harcandı.

Ama sonrasında hükümet bu raporun

üstüne oturdu ve Kenya'da hala da

en zengin kişi olan Moi üstünde

politik baskı kurmaya başladı.

Bu Kenya gazeteciliğinin kutsal kasesidir.

2007'de ben oraya gittim

ve 28 Aralıktaki ulusal seçimlerin

hemen öncesinde

bu raporu ele geçirmeyi başardık.

Raporu şu nedenle yayınladık,

başkanlığının üçüncü gününde Kibaki, güya ortadan

kaldıracağı yolsuzluklarını temizleyeceği

kişi olan Daniel arap Moi ile arkadaş olmaya

başlamıştı.

Ve bu rapor da

başkan Kibaki'nin boynuna

dolanmış ölü bir albatros'a dönüşüverdi.

CA: Ve kısaca anlatacak olursak--

Kenya'ya bu rapordakiler resmi medya ile değil

indirek yoldan yansıtılmış oldu. Ve size göre de

gerçekten de Kenya seçimlerinin yönünü değiştirdi.

JA: Bu rapor Guardian gazetesinde manşet oldu

ve Kenya çevresindeki ülkelerde basına yansıdı,

Tanzanian ve kuzey Afrika basınında kullanıldı.

Ve aslında bilgi dışarıdan geldi.

Ve bir kaç gün sonrasında

Kenya basını da bunlar hakkında yazmaya başladı.

Kenya TV'sinde aralıksız 20 gece haberi yapıldı,

ve Kenya istihbaratına göre de

oyları da yaklaşık %10 civarında etkileyerek

seçim sonuçlarını değiştirmiş oldu.

CA: Yani bu sızıntı

aslında özünde gerçekten de dünyayı değiştirdi.

JA: Evet.

(alkışlar)

CA: Şimdi-- size Bağdat'a yapılan CA:

hava saldırısının

videosunu göstereceğiz.

Videonun kendisi daha uzun.

Bu kısa bir klibi.

Bu--şiddet içeriyor.. Sizi uyarmalıyım.

Telsiz; ...lanet olsun sadece, üstlerine gel ve onları deş.

Elemanı gördüm, of, dört tane Humvee jip var, işte orada...

Görüş net. Tamam. Ateş ediyorum.

Onları hellettiğinde haber ver. Ateş edelim hadi.

Hepsini ışınlayalım.

Hadi, ateş!

(makinalı tüfek sesi)

Ateşe devam. Ateşe devam.

(makinalı tüfek sesi)

Ateşe devam.

Otel... Çalıların Efendisi iki-altı, Çalıların Efendisi iki-altı,

hareket etmeliyiz, şimdi!

Tamam, tamam sekiz şahısla bağlantı kuruldu.

Evet, iki kuş görüyoruz (helikopter), hala ateş ediyoruz.

Anlaşıldı. Onları gördüm.

İki-altı, burası iki-altı, hereketliyiz.

Hop, Özür dilerim. Neler oluyor?

Lanet olsun, Kyle. Neyse, hahaha. Onları vurdum.

CA: Peki, bunun etkili yanı nedir?

JA: Üstünde çalışan kişiler için etkisi çok,

çok ağır bir etki.

Bağdat'a iki kişi yolladık ve bu konuyu

hikayeyi daha detaylı araştırdık.

Bu, bu alanda olan toplam üç tane saldırının

sadece birincisiydi.

CA: Yani, demek istediğim, bu atakta 11 kişi öldü ve

bunlardan ikisi de Rueters muhabiriydi?

JA: Evet. İki Reuters çalışanı,

iki genç çocuk da yaralandı.

Yani birlikte 18 ve 26 kişi ölmüş oldu.

CA: Ve bunun yayınlanması da

çok yaygın bir harekete neden oldu.

Buradaki asıl anahtar eleman aslında

bu hareketin başlamasına neden oldu, ne diyorsun?

JA: Bilmiyorum, sanıyorum insanlar güçler

arasındaki inanılmaz uyumsuzluğun farkında.

Sokakta arkadaşlarınla sakince yürüyorsun,

sonra bir Apache helikopter 1 km uzakta havadan

herkesin üstüne 30 mm çapında

kurşunlarını ateşliyor--

bunu yapmak için bir bahane bekliyor--

ve yaralanan kişiyi kurtaranları da öldürüyor.

Ve orada tam gün gazeteci olarak çalışan, isyancılardan olmayan

iki gazeteci de var.

CA: Demek istediğim, Amerikalı istihbarat analizcisi

Bradley Manning tutuklandı.

Ve bir sohbet odasında bu videoyu 280.000 gizli

US elçilik kablo bağlantısı ile sana sızdırdığını

itiraf ettiği

konusunda söylentiler var.

Yani, yaptı mı?

JA: Biz bu kablo yayınlarını aldığımızı reddettik.

Suçlu bulundu,

yaklaşık 5 gün önce,

150.000 kablo yayınını ele geçirip

50 tanesini sızdırdığı söylendi.

Şimdi bu senein başlarında

Reykjavik ABD elciliğinden

bir kablo yayınını sızdırmıştık.

Ama bunlar bağlantılı değildi.

Yani o elçiliğin bilinen bir ziyaretlçisiydim zaten.

CA: Yani eğer binlerce ABD elçiliğinin

diplomatik kablo yayınını ele geçirmiş olsaydın...

JA: Şimdiye kadar çoktan sızdırırdım. (CA: Yapar mıydın?)

JA: Evet. (CA: Çünkü?)

JA: Çünkü asıl gerçekleri anca böyle şeyler

ortaya koyabiliyor,

yani söz gelimi

Arap hükümetleri aslında

o hükümetlerdeki gerçek insan hakları ihlalcileri.

Eğer tasnif edilmemiş yayınlara

bakarsanız, bu tarz materyalleri görüyorsunuz.

CA: O zaman bu konuda az daha detaya girelim.

Yani, genel anlamda, felsefen nedir?

Neden gizli bilgilerin

açığa çıkmasını desteklemek gereklidir?

JA: Aslında önemli olan hangi türden bilgilerin dünya için önem taşıdığı ve hangi

türde bilginin

bir reform yapabileceği.

Ve çok fazla bilgi var aslında.

Yani özellikle organizasyonların

özellikle ekonomik çabaya girerek üstünü örttüğü

bilgi bizim için olumlu bir sinyal

bu tarzda bilgi dışarıya sızdığında

bayağı işe yaraması da söz konusu.

Çünkü konuyu en iyi bilen organizasyon,

yani içeriden dışarıya biliyorlar,

ve kapatmak için çaba harcıyorlar.

Ve pratikte de bununla karşılaşıyoruz.

Gazeteciliğin tarihi de bundan ibarettir.

CA: Ama bunun bazı riskleri var,

bireylerle ilgili veya

büyük ölçekte tüm toplumla ilgili

bu bilgi sızdırmanın amaçlanmayan

bazı sonuçları da olabilir.

JA: Şimdiye kadar sızdırdıklarımızla ilgili böyle bir şey olmadı.

Yani bizim zarar bağışıklığı politikamız var.

Bizim elimizdeki bilgi ile ilgilenirken bir çeşit

kişisel bir yaklaşımımız var--

kişisel olarak bilgiyi tanımlıyoruz.

Ama bazı yasal sırlar var--

yani, doktorunuzdaki kayıtlarınız gibi,

bunlar yasal sırlardır.

Ama bizler aslında doğru şekilde motive olmup öne çıkan

muhbirler ile ilgileniyoruz.

CA: Yani iyice motive olmuş haldeler.

Peki ya şöyle birine ne dersin, örneğin,

birisinin anne-babasına--

diyelim ki oğulları ABD ordusunda çalışıyor,

ve diyor ki, "Biliyor musunuz,

bu bulduğunuz şey, birilerinin teşviki ile bulunan bir şey aslında.

Bu ölmüş insanlara gülen bir

askeri olsun.

Bu öyle bir izlenim veriyor ki--böyle bir izlenim verdi ki

dünyadaki milyonlarca insan artık

ABD askeri insan değilmiş gibi hissediyor.

Ama değil. Öyle değiller. Oğlum öyle değil, bu ne cesaret?"

Buna ne cevap verirsin?

JA: Evet, bunlardan çok duyuyoruz.

Ama anımsayın, Bağdat'taki o insanlar,

Irak'taki o insanlar, Afganistan'daki o insanlar--

onların bu videoyu seyretmesine gerek yok;

onlar bunu her gün görüyor.

Yani bu onların fikrini değiştirmez. Algılarını değiştirmeyecektir.

Her gün gördükleri şey bu çünkü.

Ama tüm bunların hesabını veren kişilerin

algılarını ve fikirlerini değiştirecektir.

Ve umudumuz da budur.

CA: Yani sen şirketler ve

hükümetlerdeki

bu tarzdaki karanlık sırların üzerine ışık tutmanın bir yolunu buldun.

Işık iyidir.

Ama şu ironik olan da bu ışığı tutabilmek için

aslında senin, kendi kaynaklarının

çevresinde bir çeşit

gizlilik yaratmak zorunda olduğun gerçeği.

JA: Aslında hayır, demek istediğim,

henüz wikileaks karşıtına denk gelmedim.

Kaynaklarımız diğer kaynaklara henüz hiç karşı çıkmadı.

Eğer bu olursa durmum bizim için aldatıcı bir hale geliyor demiştir.

Ama tahminim öyle bir şekilde hareket ediyoruz ki

insanlar ahlaki açıdan

misyonumuza devam

etmemizi ve kendimizi batırmamamızı istiyor.

CA: Aslında merak da ediyorum, yani şimdiye dek duyduğumuz kadarı ile--

TED izleyicilerinin fikrini önemsiyorum.

Yani WikiLeaks ve Julian hakkında bir kaç fikir

olacaktır diye düşünüyorum.

Yani, kahraman--kişilerin kahramanı--

bunu gün ışığına çıkarıyor.

Tehlikeli bela yaratan.

Kim kahraman olduğunu düşünüyor?

Peki kim tehlikeli bir bela çıkarıcı olduğunu düşünüyor?

JA: Hadfi ama. Birisi olmalı.

CA: Bu yumuşak bir kalabalık Julian, yumuşaklar.

Daha iyi olalım. Bir örnek daha gösterelim onlara.

Şimdi henüz sızdırmadığın bir şey var,

ve sen TED için böylesin.

Yani az önce olan çok şaşırtıcı bir hikayeydi, değil mi?

nedir bu?

JA: Yani bu bizim her gün yaptığımız

şeyin bir örneği aslında.

Geçen sene sonu--geçen sene kasım ayında--

Meksika körfezindeki muhbirlikteki gibi

çok büyük

olmasa da Arnavutluk'ta da

bir seri bilgi sızdırıldı.

Ve bir de rapor aldık--

olan biten ile ilgili analiz mühendisliği gibiydi--

söylenene göre, aslında birbiri ile

rekabet eden petrol şirketlerinin güvenliklerinin

verdiği bilgiye göre, bu şirketler kendi yük araçlarını patlatıyorlardı.

Ve Arnavutluk hükümetinin bir kısmı da bu işin içindeydi vs vs...

Ve mühendislik raporunun üstünde

hiç bir şey yazılı değildi.

Bizim için inanılmaz zor bir dökümandı.

Kimin yazdığını ve konunun ne olduğunu

bilmediğimiz için soruşturmakta zorlandık.

Ve acaba rakip bir petrol şirketinden gelen ve gerçek dışı

bir konu olabilir mi diye de şüpheye düşmüş olduk.

Bu temelin üstünde "bak biz bu konuda

şüpheye düştük. Bilmiyoruz ki, ne yapalım

Aslında bilgi gayet güzel, gerçek gibi duruyor

ama bunu doğrulayamıyoruz" yazıp

belgeyi sayfaya koyduk.

Ve aslında raporda ismi belirtilmemiş

olan bu şirketten

bu belgenin kaynağını soruşturan

bir mektup aldık--

(kahkahalar)

şöyle diyordu, "Hey, belgenin kaynağını bulmak istiyoruz"

Bizde cevap verdik "Oh, daha fazlasını anlatsanıza

tam olarak hangi dökümandan bahsediyorsunuz ki?

Bu döküman ile ilgili yasal bir hakkınız olduğunu gösterebilir misiniz?

Gerçekten size mi ait?"

Onlar da bize belgenin yazarının

Microsoft Word

kimliği ile görüntüleyen bir ekran print-screen'i yolladı.

Evet...

(alkışlar)

Bunu çok sık yaşıyoruz aslında.

Bu bizim kimliği ortaya çıkarmamızın

yollarından birisi--yani materyalin içeriğini doğrulama yolu,

bu adamların bize mektup yazmasını sağlıyoruz.

CA: Evet. BP'nin içinden de aldığın

bilgi var mıydı?

JA: Evet, hem de çok, yani şu anda bir takım ciddi

mühendislik ve maddi destek toplama çabası içindeyiz.

Son bir kaç ayda

toplumdan gördüğümüz inanılmaz

ilgiden dolayı kullandığımız

sistemlerin mühendisliğini yenilerken

yayın sayımız ve hızımız biraz azaldı.

Bu aslında sorun.

Yeni başlayan ve büyümekte olan her organizasyon gibi

kendi büyümemizden dolayı

boğulmuş haldeyiz.

Bu aslında çok fazla sayıda muhbirden çok fazla

sayıda bilginin büyük yetenekle

sızdırıldığı anlamına geliyor

ama bu bilgiyi işleyecek araştıracak

yeteri kadar insana sahip değiliz.

CA: Yani sık boğaz olduğunuz şey

temelde yeterli sayıda gönüllü gazeteci

ve/veya gazetecilik maaş bağışına sahip olmamanız.

JA: Evet. Ve bir de güvenilir kişilere.

Yani biz bir organizasyonuz

çabuk büyümek zor bir iş

özellikle ilgilendiğimiz materyal yüzünden böyle.

Bu nedenle yeniden yapılanıp

yüksek ulusal güvenlikle

ilgilenecek ve sonra da güvenlikle ilgili vakaları azaltacak

kişilere ihtiyaç duyuyoruz.

Bunu kişisel olarak nasıl yapmaya başladığını anlamamız

için bize biraz yardımcı olur musun?

Doğru okuduysam çocukken

37 farklı okula gitmişsin.

Bu doğru mu?

Ebeveynlerim film işindeydi ve bu arada da bir

tarikatten kaçıyorlardı,

bu ikisi birleşince de...

(kahkahalar)

Yani, bir psikolog bunun paranoya

üretmek için bir reçete olduğunu söyleyebilir.

JA: Hangisi, Film işi mi?

(kahkahalar)

(alkışlar)

Ve ayrıca da-- Yani sen

çok erken yaşlarda hacker olmuşsun

yetkili kişilerle de erken tanışmışsın.

JA: Evet, ben gazeteciydim.

Yani çok küçük bir yaştayken de küçük bir gazeteci ve aktivisttim.

Bir magazin yazdığım için

daha ergenliğimde soruşturuldum.

Bir hacker ile dikkatli olmalısınız.

Yani, pek çok şey için kullanılabilen

bir metod olabilir.

Ne yazık ki şu anda

bu daha ziyade rus mafyası tarafından

büyükannelerimizin banka hesaplarını çalmak için kullanılıyor.

Yani deyim yerindeyse--

eskisi kadar iyi bir şey değil.

CA: Evet, ben kesinlikle kimsenin büyükannesinin

banka hesabını çaldığını düşünmüyorum.

Peki ya temel

değerleriniz neler?

Bize temel değerlerinizin neler olduğu ve

bunları belirlerken yaşadıklarınızla ilgili

bir parça bilgi vermeniz mümkün mü?

JA: Yaşadıklarım konusunda emin değilim

Ama temel değerlerim;

iyi, becerikli ve yüce gönüllü erkekler

kurbanlar yaratmazlar;

kurban olanları iyileştirirler.

Ve bu aslında babamdan gelen bir şey

ve hayatıma giren diğer becerikli ve yüce gönüllü

erkeklerden kaynaklanıyor.

CA: Becerikli, yüce gönüllü erkekler kurban yaratmazlar

kurbanları iyileştirirler mi?

JA: Evet, bilirsiniz,

Ben hırçın biriyim,

ve aslında iyileştirme konusunda çok iyi değilim.

Ama bir şekilde--

Kurbanları iyileştirmenin başka bir yolu da var,

bu da suç faillerine karşı polislik

yapmak.

Bu benim karakterimde

çok uzun zamanlardan beri

var olan bir şey.

CA: Peki bize çok hızlı bir son dakika hikayesi anlatın;

İzlanda'da ne oldu?

Orada bir şey yayınladınız,

ve bir banka ile sorun yaşadınız,

ve oradaki haber servisleri

bu hikayeyi yayınlamaktan men edildi.

Bunun yerine, sizin reklamınızı yaptılar.

Bu da izlanda da sizi bayağı meşhur etti. Sonra ne oldu?

JA: Bu harika bir vakaydı.

İzlanda'da finansal bir kriz yaşandı.

Dünyadaki bütün ülkelerden daha büyük bir hasar aldılar.

Banka sektöründeki GDP ekonominin geri kalanından

10 kat daha fazlaydı.

Geçen sene haziran ayında

biz bu raporu yayınladık.

Ve ulusal televizyon kanalı yayına girmesine

beş dakika kala men edildi.

Bir filmmiş gibi, mahkeme emri haber masasının üstüne konuldu

ve haber spikeri de şaşkın

"Bu daha önce hiç olmamıştı. Şimdi ne yapacağız?" diye sordu.

Bizde yayın boyunca arka planda

kendi web sitemizi gösterdik.

Ve izlanda'da çok meşhur olduk,

İzlanda'ya gidip konu hakkında konuştuk.

Toplumda öyle bir duygu vardı ki sanki

bu asla olmamalıydı.

Sonuç olarak,

bazı İzlanda politikacısı ile birlikte çalıştık

daha sonra da uluslararası yasal bir kaç uzmanla

ve birlikte İzlanda özgür basınına

açık denizde sığınacak bir liman

sunan bir yasa paketi

hazırlamış olduk,

dünyadaki en güçlü gazetecilik korumasıyla birlikte

konuşma özgürlüğü için

yeni bir de Nobel Ödülü geldi.

İzlanda da Norveç gibi bir İskandinav

ülkesi ve yine Norveç gibi sistemin içine dokunabiliyor.

Ve henüz 1 ay önce

bu izlanda parlementosundan anonim şekilde geçirildi.

CA: Wow.

(alkışlar)

Son sorum, Julian.

Geleceğe bakınca ne görüyorsun,

Big Brother (hükümet) üstümüzde

daha büyük bir kontrol ve gizlilik

mi uyguluyor,

yada bizler,

Big Brother'ı mı izliyoruz

veya bunların ikisi birden mi devam ediyor?

JA: Hangi yolla devam edecek emin değilim.

Yani dünyada şu anda konuşma özgürlüğü

yasası ve şeffaflık yasası için inanılmaz

bir baskı uygulanıyor--

EU içinde,

Çin ve ABD arasında.

Hangi yöne gidecek görmek çok zor.

Bu nedenlerle bunlar de yaşamak için çok ilginç günler.

Çünkü sadece bir parça çaba ile bu yollardan

birine de diğerine de yönelmek mümkün.

CA: Julian sanıyorum izleyenlerin de fikrini yansıtıyor olacağım

lütfen dikkatli ol ve

tüm güçler seninle olsun.

JA: Teşekkürler, Chris. (CA: Teşekkürler.)

(Alkışlar)